TR EN

Yönetici / 2021-12-15

Mal üzerindeki mülkiyet hakkı sahibinin yani malikin malına haksız olarak müdahale eden ve sahibinin o malı kullanmasına engel olan kişiye karşı, haksız saldırının önlenmesi amacıyla açılan davaya el atmanın önlenmesi davası/müdahalenin men’i davası denilmektedir. Türk Medeni Kanunu’nun Mülkiyet hakkının içeriği başlıklı 683. Maddesi: “Bir şeye malik olan kimse, hukuk düzeninin sınırları içinde, o şey üzerinde dilediği gibi kullanma, yararlanma ve tasarrufta bulunma yetkisine sahiptir. Malik, malını haksız olarak elinde bulunduran kimseye karşı istihkak davası açabileceği gibi, her türlü haksız el atmanın önlenmesini de dava edebilir.”  şeklindedir. El atmanın önlenmesi davasında davacı sıfatı; mülkiyet hakkı saldırıya uğrayan malik ya da onun mirasçılarıdır. Davalı sıfatı ise, söz konusu mülkiyet hakkına saldırıda bulunan gerçek veya tüzel kişilere aittir. El atmanın önlenebilmesine yönelik bir dava açabilmek için; davayı açacak kişinin mülkiyet hak ve yetkilerine sahip bir kimse olması gerekmektedir. Yani müdahalenin men’i davası malik tarafından açılmalıdır. Malikin ölmesi durumda ise dava malikin mirasçıları tarafından açılabilecektir. Ayrıca söz konusu saldırının, müdahalenin haksız olması gerekmektedir. Yani müdahalede bulunan kişinin hiçbir haklı ve geçerli bir nedene dayanmaksızın gerçekleştirdiği ve devam eden bir saldırı olmalıdır. Elatmanın önlenmesi davası açılabilmesi için el atan kişinin kasıtlı ve kusurlu olması şart değildir, elatmanın varlığı yeterlidir. Elatmanın önlenmesi davası açılabilmesi için o şeyin hasara uğraması ya da zarar görmesi şart değildir. Haksız bir şekilde gerçekleştirilen müdahale sebebiyle meydana gelen zararların tazmini için istenecek olan maddi tazminata ecrimisil, haksız işgal tazminatı da denilmektedir. El atmanın önlenmesi davası sırasında ayrıca bir ecrimisil davası açmaya gerek olmayıp el atmanın önlenmesi davası ile birlikte talep edilebilmektedir. Haksız ve kötü niyetle kullanan kişiye dava açmadan önce ihtarname ile durumu bildirmek gerekir. Ancak mirasçılar arasında açılan ecrimisil davalarında ihtarname çekme zorunluluğu yoktur. Ecrimisil davasının açılması ile, onayınız – izniniz, rızanız olmadan kullanan kişiden geriye dönük olarak 5 yıllık bir bedel talep etme hakkınız bulunmaktadır. Ancak bunun için öncelikle rıza göstermediğinizi ve rızanız olmadan kullandığı için ecrimisil bedeli talep ettiğinizi bir ihtarname yoluyla bildirilmesi gerekmektedir. Buna intifadan men şartı/ihtarı denilmektedir. Bu kuralın bir istisnası bulunmaktadır.  Yargıtaya göre, ecrimisil talep edilecek yer bağ bahçe gibi bir yer ise veya kiraya verilip kira getiren bir yer ise bu durumda ihtar koşulu aranmamaktadır. Elatmanın önlenmesi davalarında genel görevli mahkeme olan Asliye Hukuk Mahkemesi görevlidir. Taşınmazlara ilişkin davalarda taşınmaz malın bulunduğu yer mahkemesi kesin yetkilidir. Bu nedenle elatmanın önlenmesi davalarında taşınmazın bulunduğu yer mahkemesi yetkilidir. Elatmanın önlenmesi davası ayni bir dava olduğu için haksız elatma sürdükçe her zaman açılabilir. Bu dava zamanaşımına uğramaz ve hak düşürücü süreye tabi değildir. Haksız müdahale sonlanmış ise geriye dönük işgal tazminatı(ecrimisil) isteme hakkı da saklıdır.